BM'in 193 üye devleti, ulusal sınırların ötesindeki açık denizlerde (gezegen okyanuslarının üçte ikisini kapsayan) ortak bir koruma ve sürdürülebilirlik dalgası oluşturmaya yönelik, yaklaşık yirmi yıllık şiddetli müzakerelerin ardından, dönüm noktası niteliğinde, yasal olarak bağlayıcı bir deniz biyoçeşitliliği anlaşmasını kabul etti. İşte dünya için neden önemli olduğuna dair beş önemli nokta:
Sınırların ötesinde taze koruma
Ülkeler kendi ulusal yargı yetkileri altındaki su yollarının korunmasından ve sürdürülebilir kullanımından sorumluyken, artık açık denizlerdeki kirlilik ve sürdürülemez balıkçılık faaliyetleri gibi yıkıcı eğilimlere karşı da koruma eklendi.
Ulusal Yetki Alanının Ötesindeki Alanların Deniz Biyolojik Çeşitliliği (BBNJ) konulu Hükümetlerarası Konferans tarafından kabul edilen “açık denizler” anlaşması, Deniz Hukuku Sözleşmesi ile uyumlu olarak, şimdiki ve gelecek nesiller adına okyanusun idaresini üstlenmeyi amaçlamaktadır.
Daha temiz okyanuslar
Zehirli kimyasallar ve milyonlarca ton plastik atık, kıyı ekosistemlerine akıyor; balıkları, deniz kaplumbağalarını, deniz kuşlarını ve deniz memelilerini öldürüyor veya yaralıyor; besin zincirine giriyor ve nihayetinde insanlar tarafından tüketiliyor.
En son Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) raporuna göre, 2021'de dünya okyanuslarına 17 milyon tondan fazla giren plastik deniz çöpünün yüzde 85'ini oluşturdu. Bu oranın, 2040 yılına kadar her yıl ikiye veya üçe katlanması bekleniyor.
Balık stoklarını sürdürülebilir şekilde yönetmek
BM'e göre, küresel balık stoklarının üçte birinden fazlası aşırı sömürülüyor.
Anlaşma, kurumsal kapasitenin ve ulusal düzenleyici çerçevelerin veya mekanizmaların geliştirilmesi ve güçlendirilmesi de dahil olmak üzere, kapasite geliştirmenin ve deniz teknolojisi transferinin önemini vurguluyor.
Sıcaklıkların düşürülmesi
Küresel ısınma, okyanus sıcaklıklarını yeni seviyelere çıkarıyor; daha sık ve yoğun fırtınaları, yükselen deniz seviyelerini ve kıyı topraklarının ve akiferlerin tuzlanmasını tetikliyor.
Anlaşma, bu acil endişeleri ele alarak, iklim değişikliği ve okyanus asitlenmesinin olumsuz etkileriyle mücadele etmek için ekosistem direncini oluşturan ve karbon döngüsü hizmetleri de dahil olmak üzere ekosistem bütünlüğünü koruyan ve eski haline getiren okyanus yönetimine yönelik entegre bir yaklaşımın rehberliğini sunuyor.
2030 Ajandası’nı gerçekleştirmek için hayati önem taşıyor
BM başkanı yaptığı açıklamada, yeni anlaşmanın okyanusun karşı karşıya olduğu tehditleri ele almak ve 2030 Ajandası dahil olmak üzere okyanusla ilgili amaç ve hedeflerin başarısı için kritik öneme sahip olduğunu söyledi.
Tarih: 19 Haziran 2023
Link: https://news.un.org/en/story/2023/06/1137857
